Online orde

Gemeenten hebben steeds vaker te maken met oproepen via sociale media die uitmonden in openbare-ordeverstoringen. Denk bijvoorbeeld aan de avondklokrellen en aan online pedojagers. Noord Holland Samen Veilig (NHSV) gaat samen met de onderzoeksgroep Cybersafety van NHL Stenden Hogeschool concrete ervaringen met het signalen en interveniëren op online aangejaagde ordeverstoringen uit de regio (Noord-Holland) regio verzamelen. Deze dienen als basis voor een te ontwikkelen interventiekaart voor gemeenten.

Aanleiding
Het leeuwendeel van onze communicatie verloopt via het internet. WhatsApp, fora en social media zijn voor veel mensen niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Deze schaalvergroting biedt mogelijkheden en kansen, maar helaas worden dezelfde online media gebruikt om de openbare orde en veiligheid in gemeenten te verstoren. Denk hierbij aan het online verspreiden van desinformatie en de online oproepen tot (illegale) evenementen en illegale demonstraties. Het afgelopen jaar hebben in veel gemeenten online oproepen plaatsgevonden om te gaan rellen waardoor burgemeesters in korte tijd moesten schakelen om mogelijke verstoringen van de openbare orde te beteugelen met behulp van politie en OM. De online uitingen en oproepen leiden met grote regelmaat tot maatschappelijke onrust. Om snel te kunnen handelen is inzicht nodig in wat werkt in welke omstandigheden. Dit project draagt bij aan de ontwikkeling van een interventiekaart met actuele en concrete signalering en-handhavingsmogelijkheden tegen online aangejaagde ordeverstoringen.

Doel van het onderzoek
Het belangrijkste doel van het onderzoekdeel is in het kaart brengen van interventies en de wijze waarop gemeenten online signalen in kaart brengen en of verzamelen binnen regio NHSV. Naast aandacht voor veel (nieuwe) gemeentelijke ervaringen op het gebied van interventies en online signalen (monitoring) zal er ook aandacht zijn voor de kennis en opvattingen van gemeentelijke stakeholders op dat gebied. Met de op onderzoek gebaseerde interventiekaart kunnen gemeenten sneller schakelen en mogelijk online aangejaagde ordeverstoringen beter signaleren en handhaven. Het project is gericht op het vergroten van (praktisch) handelingsperspectief bij concrete incidenten.

Projectleider
dr. Willem Bantema

Projectteam
Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Onderzoeksgroep Cybersafety van NHL Stenden hogeschool door dr. Willem Bantema en mr. Sipke de Vries.

Aanpak
Aan de hand van een korte vragenlijst onder relevante stakeholders binnen deelnemende gemeenten wordt een eerste beeld geschetst van de ervaringen die zijn opgedaan. De resultaten van de inventarisatie zullen gebruikt worden voor de focusgroep-gesprekken per specifieke gemeente. De recente onderzoeken van NHLS zullen als basis dienen voor de inventarisatie. Naar verwachting zullen focusgroepen met circa 10 gemeenten worden gehouden. Bij die focusgroepen zullen verschillende gemeentelijke stakeholders aanwezig zijn, zoals bijvoorbeeld medewerkers OOV, Communicatie, een burgemeester, een OOV-jurist en een collega met een cyberportefeuille. De resultaten uit die focusgroepen worden thematisch geanalyseerd en geven een beeld van casussen en interventies en van de omgang met online signalen door gemeenten. Het onderzoek product is een beknopte rapportage van het regionale ‘beeld’.

Belangrijkste voorlopige resultaten
Inzicht in nieuwe actuele casussen binnen de regio, inzicht in bestuurlijke ervaringen en inzicht in werkende en niet werkende interventies tegen online aangejaagde ordeverstoringen en inzicht in de veiligheid en juridische duurzaamheid van de wijze waarop gemeenten online signalen waarnemen of verzamelen.

Projectpartners
Noord Holland Samen Veilig (NHSV) 

Tijdspad
April 2021- oktober 2021