Nederlands
  • darkblurbg
  • darkblurbg
  • darkblurbg
  • darkblurbg
  • darkblurbg

Slachtofferimpact Cybercrime - PhD

Bij een traditioneel delict als woninginbraak lijken mensen zich de impact voor een slachtoffer relatief gemakkelijk te kunnen voorstellen. Het is bovendien een van de delicten die de politie bestempelt als “high impact crime”. Maar wat is de impact als er wordt ingebroken op het online bankaccount van een slachtoffer, en diens rekening wordt leeggehaald? Met dit promotieonderzoek wordt onderzocht hoe de impact van cybercrime op slachtoffers zich verhoudt tot de impact van traditionele criminaliteit, en wat dit betekent voor de rol van de politie.

Aanleiding

Cybercrime neemt toe, terwijl traditionele criminaliteit afneemt. Dit betekent ook dat er steeds meer mensen slachtoffer worden van cybercrime. Volgens het CBS werd 13 procent van de Nederlanders in 2019 slachtoffer van cybercrime, en de verwachting is dat dit percentage alleen maar zal stijgen. Echter weten we nog niet goed wat de psychologische, financiële, gedragsmatige/sociale en lichamelijke effecten van cybercrime voor slachtoffers zijn. Hoe dit zich verhoudt tot de impact van traditionele criminaliteit is al helemaal onduidelijk. De effecten van cybercrime lijken vaak te worden onderschat, terwijl verschillende onderzoeken laten zien dat slachtoffers ernstige impact kunnen ervaren. Cybercrime kent enkele nieuwe kenmerken, zoals de afstand tussen dader en slachtoffer, de gebruikte technologie en de ongrijpbaarheid van de gebruikte tools. Het is onduidelijk wat deze nieuwe kenmerken doen voor de impact op een slachtoffer. Bovendien heeft nooit een uitgebreide vergelijking plaatsgevonden tussen de impact van verschillende vormen van cybercrime en traditionele criminaliteit.

Probleembeschrijving

Met dit project wordt voor het eerst nagegaan hoe de impact van verschillende vormen van cybercrime zich verhouden tot de impact van verschillende vormen van traditionele criminaliteit. Hiermee wordt wetenschappelijk gezien een belangrijke bijdrage geleverd. Bovendien kan het onderzoek de politie ondersteunen om diens rol op het gebied van cybercrimebestrijding en slachtofferzorg verder vorm te geven. Inzicht in de impact van cybercrime kan de politie helpen bij het prioriteren van bepaalde criminaliteitsvormen. Dit kan bijdragen aan een juiste verdeling van de capaciteit bij de politie. Bovendien kan worden nagegaan of het terecht is dat cybercrime niet onder de “high impact crimes” valt. Daarnaast kan inzicht in de verschillende vormen van impact de politie helpen om slachtoffers juist te bejegenen. Ook kan het onderzoek informatie opleveren voor andere partijen die hulp bieden aan slachtoffers van criminaliteit, en voor een juiste verdeling van verantwoordelijkheden tussen deze partijen en de politie.

Projectteam

Jildau Borwell MSc (promovendus)

Prof. Dr. Wouter Stol (promotor)

Dr. Jurjen Jansen (copromotor)

 

Aan het onderzoek hebben studenten meegewerkt in de vorm van kleinere en grotere opdrachten. Op dit moment wordt in het kader van het promotieonderzoek een afstudeeronderzoek begeleid. Het gaat bij de samenwerking met studenten vooral om relevante “zijsporen” die door het projectteam niet kunnen worden uitgelopen, maar die wel een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het onderzoek. In de toekomst kunnen meer projecten in het kader van het promotieonderzoek door studenten worden uitgevoerd.

Hoe pakt het projectteam dat aan? 

Er worden diverse methoden gebruikt om zicht te krijgen op de impact van cybercrime ten opzichte van traditionele criminaliteit. Er is verkennend onderzoek gedaan met expertinterviews en een secundaire analyse met een dataset van het CBS. De dataset is voor het onderzoek “Digitale Veiligheid en Criminaliteit” verzameld door het afnemen van vragenlijsten. Met deze data is de impact van verschillende cybercrimes onderzocht, evenals de determinanten voor deze impact. Verder vindt vanuit het projectteam dataverzameling met behulp van vragenlijsten onder slachtoffers plaats. Daarbij worden vier delictparen van cybercrime en traditionele criminaliteit tegen elkaar afgezet, waarvan de impact zal worden vergeleken. Ook wordt aandacht worden besteed aan de behoeften van slachtoffers en de ervaring die ze hebben gehad bij het doen van aangifte of melding bij de politie. Daarna wordt met enkele slachtoffers een verdiepend interview afgenomen Telkens wordt aandacht besteed aan delictkenmerken die de impact kunnen verkleinen of vergroten, evenals de persoonlijke en sociale factoren die betrekking hebben op het slachtoffer.

Wat zijn de voornaamste (of voorlopige) resultaten?

In de eerste analyse met CBS-data is onderscheid gemaakt tussen de impact van cybercrime op emotioneel welzijn en cybercrime-gerelateerde veiligheidsgevoelens. Hierbij bleek dat persoonsgerichte cybercrime als stalking en bedreiging relatief meer negatieve impact heeft op emotioneel welzijn, en hacken en financiële cybercrime als betaalfraude en koopfraude relatief meer negatieve impact op cybercrime-gerelateerde veiligheidsgevoelens. Daarnaast bleek er relatief meer negatieve impact op emotioneel welzijn voor slachtoffers die geen schadevergoeding kregen, slachtoffers die de dader kenden en slachtoffers met een lagere sociaaleconomische status. De overige resultaten waren niet significant. De analyse is beschreven in een publicatie in Social Science Computer Review. Voor deze studie is de “shattered assumptions theory” uit de criminologie toegepast, die met name voor cybercrime-gerelateerde veiligheidsgevoelens minder goed leek te passen. Voor een volgende analyse met de CBS-data worden theorieën gebruikt die specifiek zijn gericht op online criminaliteit, zoals de “cyborg theory” en “online disinhibition effect”.

Projectpartners

Nationale Politie, Open Universiteit

Tijdspad
December 2018 - December 2022

Contact
jildau.borwell@nhlstenden.com